Naturalna wełna owcza jako efektywny i ekologiczny materiał izolacyjny #1

Izolacja budowanego obiektu jest bardzo ważnym etapem wpływającym na utrzymanie ciepła, odporność na niechciane doznania akustyczne z zewnątrz, nieprzyjemne warunki atmosferyczne itp. Przed przejściem do sedna artykułu chciałbym krótko przedstawić Państwu listę materiałów izolacyjnych, które są dostępne na polskim rynku budowlanym. Materiał izolacyjny z owczej wełny żartobliwie został nazwany przez Nowozelandczyków ściennymi kalesonami.

Chcąc zapoznać czytelników z elementami izolacyjnymi przedstawię wszystkie opinie związane z innymi materiałami, aby przedstawić wady i zalety związane z wyborem izolacji.

• Zaczynając od włókna szklanego warto zaznaczyć, że jest ono znane prawie od 100 lat, ale prawdziwe prosperity przypada na drugą połowę XX wieku. Włókna szklane z wzmocnionych tworzyw sztucznych są również wykorzystywane do produkcji elementów budowlanych, takich jak dachy z laminatu, futryny i drzwi, daszki okien, drzwi i lukarn, kominów i inne systemy izolacyjne. W porównaniu do drewna lub metalu, włókno szklane posiada mniejszą wagę, dlatego też montaż materiału jest łatwiejszy i pozwala na szybszą instalację. Włókna szklane z reguły są mocowane do ceglanych ścian i do płyt prefabrykowanych, które są budowane i produkowane masowo w celu zmniejszenia strat ciepła w pomieszczeniach. W następnym stuleciu nastąpił spadek sprzedaży materiałów wykonanych z włókna szklanego ze względu na badania wykonane w 2001 roku przez National Toxicology Program (NTP) z USA , a następnie skorygowane Kalifornijski instytut OEHHA w 2011 roku, które określają normy bezpiecznego użytkowania (BHP). Przepisy Unii Europejskie sklasyfikowały syntetyczne włókna szklane jako potencjalnie rakotwórcze, a także powodujące podrażnienie oczu, skóry i układu oddechowego. W przypadku przekroczenia norm najczęstszymi objawami są podrażnienie oczu, skóry, nosa, gardła, duszności (trudności w oddychaniu), ból gardła, chrypka i kaszel. Badania naukowe pokazują, że włókno szklane wykonane według ustalonych norm bezpieczeństwa, zainstalowane i używane zgodnie z praktyką budowlaną, która jest przestrzegana, śmiało można korzystać z tego typu instalacji. Niestety te praktyki pracy nie zawsze są stosowane i włókna szklanego są często instalowane bez zabezpieczenia np. w piwnicach, które później mogą powodować komplikacje zdrowotne u użytkowników. Przed podjęciem decyzji o zakupie tego typu materiału izolacyjnego warto sprawdzić bioprzepuszczalność i biorozpuszczalność.
  
• Włókna celulozowe (izolacja celulozowa) jest tzw. sypkim materiałem budowlanym zawierającym głównie celulozę, a przeznaczonym do wykonywania izolacji termicznych. Produkowane one są głównie z makulatury gazetowej, z której uzyskuje się włókna, które impregnowane są związkami boru. Włókna celulozowe znajdują zastosowanie dzięki zawartości boru i właściwościom powstrzymującym rozwój pleśni oraz grzybów. Ponadto parametry celulozy pozwalają na odprowadzanie wilgoci z warstwy izolacyjnej do miejsc o niższej wilgotności. Nadają się także do wykonywania izolacji akustycznych. Umożliwiają wypełnienie pustych przestrzeni w miejscach trudno dostępnych. Mimo wszystko warto sobie zadać pytanie czy papier jest dobrym i skutecznym izolatorem? Owszem jest ze względu na pozytywne oceny dotyczące izolacji pomieszczeń, ale jakkolwiek by nie było jest to papier, który doskonale wchłania wodę, a za razem jest łatwopalny. Także sama celuloza wydziela nieprzyjemną woń, która jest wynikiem dużego współczynnika pylenia oraz zawartości chemikaliów. Należy zadać sobie podstawowe pytanie: kto by chciał by jego dom był wypełniony materiałem wytworzonym praktycznie z samych śmieci połączonych substancjami chemicznymi?
  
• Izolacja z polietylenu (tzw. piankowa) jest materiałem budowlanym produkowanym z tworzyw samogasnących, odznaczających się dużym współczynnikiem oporu dyfuzyjnego. Z piankowego polietylenu produkowane są głównie płyty termoizolacyjne o grubości od 15-60 mm (izolacji stropów, balkonów, tarasów, stropodachów, a także do podłóg ogrzewanych) oraz elastyczne maty zwijane w rulony o grubości 2-15 mm (otuliny termiczno-akustyczne). Izolacja piankowa składa się z wielu składników, które w przypadku rozbiórki tworzą jeden wielki chemiczny śmietnik bezsprzecznie zagrażający środowisku naturalnemu.
  
• Wełna mineralna (tzw. wełna kamienna) jest materiałem izolacyjnym pochodzenia mineralnego. Jest on używany w budownictwie do izolacji termicznych i akustycznych ścian zewnętrznych i wewnętrznych, stropów i podłóg, dachów i stropodachów oraz ciągów instalacyjnych. Także jako rdzeń izolacyjno-konstrukcyjny budowlanych płyt warstwowych. Powszechnie wiadomo, że jest to dość solidny produkt. Do wytwarzania wełny mineralnej używa się: kamienia bazaltowego, gabro, dolomitu albo kruszywa wapiennego, a kiedyś także żużli wielkopiecowych (w Polsce z żużli wełnę mineralną wytwarzano jeszcze w latach 80-tych XX wieku). Stosowany jest również materiał, który pochodzi z recyklingu, jakim jest brykiet mineralny, co niewątpliwie jest najlepszym rozwiązaniem na miarę XXI w. Materiały topi się w wysokiej temperaturze (w przypadku bazaltu jest to +1400 °C), przez co następuje proces rozwłóknienia. Do powstałych włókien dodaje się specjalną żywicę i formuje konkretne już produkty jak: płyty, maty, otuliny lub wytwarza luźny granulat. Płyty i maty posiadają przeważnie rozproszony układ włókien, w wełnie lamelowej włókna ukierunkowane są prostopadle do powierzchni płyty. Włókna poddaje się również procesowi hydrofobizacji, w wyniku tego procesu produkty z wełny mineralnej nie chłoną wody. Gęstość w zależności od wyrobu waha się od 20 kg/m³ dla wełny mineralnej w postaci granulatu (luzem) do 180 kg/m³ dla najtwardszych płyt. Przy wyborze wełny mineralnej warto pamiętać, że materiałem wiążącym tego typu produktu jest formaldehyd, który pomimo śladowej ilości pierwiastka, jest jednym z najsilniejszych związków rakotwórczych oraz materiałem powodującym astmę, bronchity, zapaść płuc, niszczą źrenice oczu i tworzą doskonałe warunki do rozwoju grzybicy.
  
• Można tutaj także wymienić bawełniane taśmy termoizolacyjne, które są wtórnym produktem z włókiem bawełnianych wytworzonych np. z odpadków tekstylnych. Można jednocześnie, że tego typu materiał jest doskonałym izolatorem wchłaniającym, aczkolwiek patrząc realistycznie wilgotne środowisko idealnie przyczynia się do rozwoju grzybów i pleśni. „Nowy dom ze starych jeansów” jest koncepcją brzmiącą całkiem nieźle, ale nierealną.
  
• Technologia izolacji z włókien wełnianych o wysokiej integralności, która ewoluowała w przeciągu tysięcy lat, pokazała że materiał ten jest świetnym izolatorem obiektów budowlanych. Jest to produkt chłonący 65% wilgotności i wiele toksycznych substancji chemicznych szkodliwych dla zdrowia użytkowników. Cechuje go wytrzymałość, ekologiczność i oszczędność.
  

Ku woli podsumowania, podczas etapu wyboru izolacji dla swojego nowego domu, warto żartobliwie zadać sobie jedno pytanie:

Jeśli wybierasz się na narty lub w inną podróż i mając możliwość wyboru noszenia włókna szklanego, gazety, pianki, stai (żużla), bawełny lub wełny, to co byś wybrał?